Esperanto - uma causa sem advocacy?

Afonso Camboim

"Fettes tamen atentigis pri la neglekto, samtempe en formulado de la Celoj kaj en internacia evoluiga agado ĝenerale, de 'la pli vasta signifo de multlingveco por daŭripova evoluigo, kaj la grandegaj obstakloj al edukado kaj komunikado kaŭzitaj de lingvaj diferencoj kaj lingva diskriminacio.' Li insistis, ke plej granda defio estos konservi lingvan diversecon kaj samtempe plibonigi dialogon, precipe inter la subprematoj kaj tiuj kiuj restas nereprezentataj."

(El, Informilo de la UN-oficejo de Universala Esperanto-Asocio -
Numero 19-a, Novembro 2015)

Defender uma Internacia Lingvo (nos moldes em que propôs Zamenhof) tem-se mostrado um discurso cada vez mais pálido, inclusive entre os esperantistas. A ideia de que todos os povos sejam convidados a aprender uma língua não materna, ou não étnica, a fim de que, assim, a humanidade venha a dispor de um código linguístico utilizável em qualquer parte do planeta, praticamente não tem mais defensores, e muitos dos que talvez a defendam intimamente, só o conseguem fazer às claras mediante alguns artifícios retóricos.

O que significaria (senão um artifício retórico) o fato de o Movimento Esperantista estar-se transformando mais e mais em um "movimento em defesa do multilinguismo"? É certo que tentar proteger as línguas minoritárias (muitas em risco de extinção), denunciar o preconceito e a discriminação de que são vítimas os falantes dessas línguas (bem como a desigualdade com que são tratados no cenário internacional), etc., são gestos dos mais dignos a qualquer cidadão ou organização social portadora de um mínimo senso de justiça. Mas começar a focar o Movimento Esperantista nessa tarefa (com inúmeros pronunciamentos das lideranças nesse sentido)  é no mínimo um desvio de meta, ou uma estratégia equivocada - salvo se alguém comprovar que lutar pela preservação das línguas minoritárias significa exatamente lutar pela implantação do Esperanto.

Acho que a proposta de Zamenhof dispensa uma defesa enviesada. Em face da premência de uma língua internacional de fato, inclusive para permitir o efetivo uso do potencial de comunicação presente em recursos tecnológicos como o smartphone e a internet (por exemplo), até mesmo a implantação mundial de uma língua étnica (se isso fosse possível) seria aceitável, porque mais proveitosa para a humanidade do que a atual Babel - até mesmo o inglês, se isso fosse um consenso!

No que diz respeito à comunicação verbal, o problema da humanidade é não dispor de um código linguístico válido mundialmente (seja ele qual for). O Esperanto (por todos os motivos que os esperantistas bem os conhecem) é apenas o melhor e mais adequado código disponível até o momento. Trata-se, no entanto, de um inestimável recurso subutizado - e, a rigor, seria "somente" isso que os esperantistas precisariam demonstrar (porém, para as pessoas certas).

Para acessar essas instâncias (aí é que entraria a tal advocacy), as instituições esperantistas, sobretudo elas, precisariam querer, priorizar e enfocar esse tema, bem como criar projetos nesse campo. Haveria atualmente disposição para isso, em meio a tantas ações e diretrizes  que já se tornaram inarredável tradição no Movimento?

Komuna lingvo faciligas interagadon kaj kunlaboron

(Artikolo de Afonso Camboim, prezentita de Valentin Seguru, ruslingve, en 

Rusia Akademio de Sciencoj, dum la Unua Internacia Scienca-praktika Konferenco 

Landoj de BRIKS: strategio de evoluo kaj mekanismoj de interagado kaj kunlaboro en ŝanĝanta mondo, la 3-an de novembro - 2015)

Rusia Esperanto-Unio (REU) informis la esperantajn landajn asociojn de BRIKS-landoj pri ĉi tiu evento kaj invitis ĉiujn pripensi ties temaron. Brazila Esperanto-Ligo (BEL), konsiderinte la temon "Tendencoj de evoluo de kulturoj de BRIKS-landoj kaj problemoj de Interkultura komunikado", akceptis la inviton, malgraŭ ke ne eblas al ĝi fizike partopreni la konferencon. Ĉi tiu artikolo estas farita, do, kiel kontribuo al la pripensado pri ĉi tiu temo, io kion iamaniere kutime faras la internacia Esperanto-Movado, ankaŭ rilate al aliaj landoj kaj iliaj kulturoj.

Kiam oni parolas pri tendencoj en kultura evoluo de BRIKS-landoj, demando tuj ekestas: ĉu aparta, aŭ integrita evoluo? Alivorte, ĉu evoluo de ĉiu lando, aŭ evoluo ene de la grupo? Mi supozas, ke en ĉi tiu forumo analizi la apartan kulturan evoluadon de Brazilo, Rusio, Barato, Ĉinio aŭ Sudafriko estas malpli grava ol esplori la potencialon de kultura integriĝo de ĉi tiuj landoj. Mi supozas, samtempe, ke identigi kaj klarigi ĉi potencialon estas la ĉefa celo de tiu ĉi forumo, en tiu ĉi kampo.

Supraĵa observo al la proprecoj de ĉi tiuj kvin "naciaj individuoj" rangus ilin tiom malsamaj ĝis la punkto de malebligi al ili la formadon de grupo - kaj en aliaj tempoj tiu grupo certe eĉ ne estus penseble. La geografia distanco (preskaŭ unu lando po kontinento), la historia diferenco (kiu determinas soci-politikajn malsamecojn) kaj, ĉefe, la lingva diverseco povus esti indikitaj kiel malpermesiloj pri unio.

Hodiaŭ, tamen, speciale per la taŭga uzo de disponeblaj rimedoj kaj instrumentoj, la koncepto de BRIKS kaj la laŭgrada alproksimiĝo de tiuj kvin landoj estas pruvantaj ke, se  trovitaj la konektantaj elementoj, la diverseco ne malhelpas la kuniĝon – kaj eĉ povas altigi ĝin. Efektive, de la unuaj paŝoj de BRIKS en 2006 ĝis la kreo de ĝia banko (post kiam iĝis esperebla la adopto de komuna valuto), diferencoj estas forvenkitaj kaj komunaj interesoj estas elstarigitaj.

Eĉ tiel, nepras la plifortigo de integriĝaj instrumentoj, por ke tiuj landoj, tiuj popoloj, transiru la nuran koncepton de ekonomia grupiĝo, kaj fariĝu fakte politika alianco aŭ eĉ komunumo. En la sfero de interkultura komunikado, oni bezonas scii ĝis kiun gradon  estos kuraĝo por rompi la diferencojn, kaj kiom profunde okazos rilatoj inter la kvin nacioj, inter ĝiaj popoloj, inter ĝiaj civitanoj mem.

En tiu kampo, la fundamentaj diferencoj estas nomitaj simple portugala, rusa, hindia, mandarena kaj angla lingvoj (ĝenerale dirite). La lingvoj estas, evidente, la plej signifaj deponejoj de kulturo, kaj nur pere de ili efikas la interkultura komunikado. Kiel promocii tian komunikadon sen devigi al la civitanoj multlingvecon, aŭ almenaŭ kvinlingvecon tiukaze? Kiel BRIKS evitu la "solvon" je la maniero de UN (kiu oficialigis nur la lingvojn de la pli fortaj) aŭ je la maniero de Eŭropa Unio (kiu, pro la egalrajteco, oficialigis 27 lingvojn - ruinigo, el ekonomia vidpunkto)?

Malalta nivelo de aŭdaco (kaj de kreemo) emus starigi por BRIKS la anglan, kiel perantan lingvon inter tiuj kulturoj, kaj tiel la interkultura dialogo okazus tra ĝi. Ĉu tio estas la solvo? La brazila registaro jam ekakordas kun la ĉina pri la instruado de la mandarena en Brazilo kaj (eble) de la portugala en Ĉinio (por aliaj kialoj, en Brazilo la angla lingvo jam estas instruata - ne ĝuste lernata - en la lernejoj). Ĉu tio estas la solvo? Sekvote tiu vojo, tuj poste venos la hindian, la rusan... Por larĝa kaj profunda interkultura komunikado, redemandindas, ĉu tio estas la solvo?

La titolo de ĉi tiu artikolo, finfine, estas evidento, sed oni demandus: “kion fari, se ne estas komuna lingvo en BRIKS-landoj?” Ni respondas pere de fakto: en la 20-a kaj 21-a jarcentoj ĝuste 100 fojojn homoj de 50, 60... eĉ 80 landoj kunveniĝis dumsemajne en iu malsama urbo de la mondo, kaj ili origine parolis malsamajn lingvojn. Ili estis 1.000, 2.000... eĉ 5.000 homoj, kiuj parolis dekojn da malsamaj gepatraj lingvoj, kaj ili solvis tiun komunik-problemon pere de neŭtrala, planigita, internacia lingvo, kiu ekzistas ekde 1887 – nome Esperanto. Tiu instrumento, kurioze, estas subutiligata de la homaro, sed ĝia efiko estas sufiĉe provita kaj pruvita dum pli ol unu jarcento. Tial la institucioj kiuj ĝin uzas kaj disvastigas en pli ol 100 landoj ĝin konsideras taŭgan solvon por tiu problemo.

Nia kontribuo al ĉi tiu konferenco, do, estas proponi al la popoloj kaj al la registaroj de BRIKS-landoj (same kiel faras Unesko, pere de du Rezolucioj), ke ili pionire komencu la procezon por enkonduki Esperanton en la lernsistemojn de la kvin landoj. En Brazilo, pluraj urbaj leĝoj subtenas tion, kaj la senatano Cristovam Buarque, eksministro pri Edukado, prezentis en 2009 leĝproponon kiu enigas Esperanton en la nacia leĝo pri edukado. Tio estas nur starto, sed se ĉiu popolo de BRIKS komencos lerni Esperanton kiel duan lingvon, certe niaj landoj atingos plenan interkulturan komunikadon. Tiu propono estas tute farebla, se la registaroj, kiuj ordinare promocias kaj devigas la lernadon de fremdaj lingvoj, volos doni al siaj popoloj la ŝancon lerni lingvon de la tuta homaro, ekplanante tion kun la esperantaj institucioj ĉeestantaj en preskaŭ ĉiuj landoj.    

  José Afonso de Sousa Camboim

Teknika Konsultiĝisto de

Leĝdona Ĉambro de Federacia Distrikto (CLDF);

Direktoro pri Instituciaj Rilatoj de

Brazila Esperanto Ligo (BEL) -

 Brazilo

Jes, ni NE povas.

Afonso Camboim

Lastatempe mi sufiĉe streciĝas por kompreni kial la Esperanto-movado ĝis nun ne establis institucian politikon por provi, konstante kaj strategie, la respondecigon de la naciaj registaroj pri Esperanto.

La efektivigo de tia politiko implicus, kompreneble, la partnerecon de Universala Esperanto-Asocio - UEA (por la internacia kunordigo) kun la Landaj Asocioj (por la loka konduko), kaj eble ni ne taksas nin kapablajn pri tio. Tamen, se unu el la fundamentaj celoj de Esperanto estas iĝi "dua lingvo de ĉiu popolo", ĉu unu el la plej gravaj taskoj de la reprezentantoj de la lingvo ne devas esti ĝuste konstrui la dialogon kun la reprezentantoj de la popoloj? La gvidantoj de la movado eble taksas, ke ni atingos la  statuson de Lingvo de la Homaro irante rekte al la individuoj, ignorante la  ŝtatojn... Ĉu?

La kreskanta malkaŝiĝo de la "problemoj, kiujn Esperanto povas solvi" (la  nombro pli kaj pli granda de balbutantoj en fremdaj lingvoj, la financaj kostoj de la babelo, ktp) igas en aferon de civitaneco (do, de registaro) la starigon de monda lingvo komuna, aliranta al la "sufiĉa dulingveco". La esperantistoj, tamen, la solaj kiuj ĝis nun optimumigis solvon al la monda babelo, abdikis serioze alporti ĝin al la registaroj, eble ĉar tio implicas implikajn burokratismojn, konvinkigan argumentadon kaj politikan batalon – krom solidan unuecon kaj internan organizon de tiu minoritato, kiu  estas la esperantistaro.

La fakto, ke ni kunvenigis preskaŭ 3.000 esperantistojn el 80 landoj en la mondan kongreson de Lille/2015, ekzemple, sen ajna oficiala diskuto de tiu temo kaj sen okazigo de eĉ unu kunveno de la estraro de UEA kun tiuj de la Landaj Asocioj, ĝi montras samtempe nian fortecon kaj nian malfortecon. Jes, esperantismo estas vivanta organismo - sed sen politika volo.

Donita ĉi kontraŭdiro, mia komprenpenado perdiĝas en returniĝanta rondo. Kunrespondecigi registarojn pri Esperanto: ni ne povas, ĉar ni ne volas, aŭ ni ne volas, ĉar ni ne povas?

Unu certeco restas: dum la internacia organizo kiu estras la movadon ne kondukas la procezon, jes, ni ne povas.

Sufiĉa bilingvismo – kio estas tio?

Sufiĉa bilingvismo – kio estas tio?

Afonso Camboim

Vendredon 26-an de junio, en la restoracio Supren Verda, Braziljo, la intervjuanto de la programo "Supren Babilado", mia amiko poeto Paulo Nascentes, paroligis min rilate al la koncepto Esperanto, bilinguismo suficiente (t.e., sufiĉa dulingveco – aŭ bilingvismo), proponita de mi. Tiam, vole nevole, mi malnetis parole la ideon, kiun mi prezentas en ĉi tiu artikoleto.

Mi diris, interalie, ke ĉiu homo kiu vidas sin kiel eron de la homaro nepre trovas nesufiĉan lerni ian ajn duan (aŭ trian, kvaran...) etnan lingvon, krom la gepatran, ĝuste ĉar tiuj lingvoj ne kapabligas tiun homon parole komunikiĝi kun ĉiuj – nur kun specifaj komunumoj. Tia du- (tri-, kvar-...) lingveco nepre estas nesufiĉa...

La koncepto fakte estas tre simpla, kaj ĝia kerna nocio tute akordiĝas kun la propono mem de Esperanto, kiel “dua lingvo por ĉiu popolo”. Ĝi emfazas, ke, samkiel la apero de la elektra lampo, ekzemple, ĝenelale eksigis la lumigon per kandeloj, la apero kaj la viviĝo de la Internacia Lingvo devus eksigi la tradician neceson lerni fremdajn lingvojn (io kio tre hontige ankoraŭ estas devigata en la lernejoj de ĉiuj landoj). Ĝi komprenigas, ke la fremdlingva studado, tute senefika kaj elspeziga pseŭdosolvo, krom malvidebligi la veran problemon de la internacia komunikmanko, ignoras la ekziston de la vera solvo, jam provita kaj pruvita, nome Esperanto. Ĝi reliefigas la evidenton, ke paroli altnivele plurajn lingvojn tute ne eblas al ĉiuj homoj (kaj ke eĉ tio estus nesufiĉa!), sed paroli bone duan lingvon, precipe se tiu lingvo logikas kaj facilas kiel Esperanto, eblas al preskaŭ ĉiuj homoj nuntempe.

La “sufiĉeco” en tiu koncepto rilatas ankaŭ la efektivan eblecon scipovi la du lingvojn (sen la balbutado kiu karakterizas la uzadon de fremdaj lingvoj) kaj la aliron al la homkapablo esprimiĝi plene per la parolo (sen lingva handkapo), en ajna parto de la mondo. Se paroli duan lingvon je la nivelo de la unua ne estas facile, la dua lingvo lernenda, do, efiku pri la tuta problemo (ne pri parteto).

Pensi pri “sufiĉa bilingvismo”, finfine, estas pensi realisme ne nur pri dua lingvo monde lernata, sed ankaŭ pri la senlima uzado de la teknologiaj komunikiloj. Nuntempe la plej avangardaj teknologioj pri komunikado estas limigitaj de la simplaj praaj lingvobaroj, kaj nia progresema civilizacio ridinde "senpotencas" antaŭ la "plena neebleco" paroli la saman lingvon. Niaj maŝinoj sendas (kaj ni ricevas) mesaĝojn el Plutono, sed du homoj ofte ne sukcesas interparoli de unu al alia ambasejo en la sama strato aŭ de unu al alia najbara seĝo en UN-kunveno. Io grave eraras en tiu logiko, precipe konsiderite, ke ni ĵus konkeris la rimedojn por la interplaneda komunikado, kaj ke jam de 127 jaroj ni konkeris la rimedon por la rekta transnacia interparolado. Elkalkulante, kion valoras la internacia atingo de la telefonio aŭ eĉ la "whatsappo", se la lingva kodo ne estas komuna al la komunikantoj? 

Sim, nós NÃO podemos.

Afonso Camboim

Ultimamente tenho me esforçado bastante para entender por que o Movimento Esperantista até hoje não estabeleceu uma política institucional para tentar, de forma permanente e estratégica, responsabilizar os governos nacionais pelo Esperanto. 

A implementação de uma tal política implicaria, obviamente, a parceria da Universala Esperanto-Asocio - UEA (coordenação internacional) com as Landaj Asocioj (execução local), e talvez não nos julguemos aptos para isso. Mas, se um dos objetivos fundamentais do Esperanto é tornar-se "segunda língua de cada povo", uma das maiores tarefas dos que representam a língua não deveria ser exatamente a construção do diálogo com os que representam os povos? As lideranças do movimento talvez achem que atingiremos o status de Língua da Humanidade indo direto aos indivíduos, à revelia dos estados... Será?   

A crescente evidenciação dos "problemas que o Esperanto pode resolver" (o número cada vez maior de balbuciantes em língua estrangeira, os custos financeiros da babel, entre outros) transforma em questão de cidadania (logo, de governo) o estabelecimento de uma língua mundial comum, que permita o "bilinguismo suficiente". Os esperantistas, porém, os únicos que até agora otimizaram uma solução para a babel, têm abdicado de levá-la seriamente aos governos, talvez porque isso implique muita burocracia, argumentação e luta política - além de muita união e organização interna dessa minoria, que somos os esperantistas.  

  

O fato de reunirmos quase 3 mil esperantistas de 80 países em um congresso mundial como o de Lille/2015, sem que tenha havido oficialmente qualquer discussão sobre esse tema e sem que tenha havido sequer uma reunião da diretoria da UEA com as das Landaj Asocioj, mostra ao mesmo tempo nossa força e nossa fraqueza. Sim, o esperantismo é um organismo vivo - mas sem vontade política. 

Diante dessa contradição, meu esforço de entendimento se perde em um círculo vicioso. Co-responsabilizar governos pelo Esperanto: não podemos porque não queremos, ou não queremos porque não podemos? 

Uma certeza permanece: enquanto a entidade que dirige internacionalmente o movimento não conduzir o processo, sim, nós não podemos.

Mesaĝo de esperantisto (por la 100a UK)

Afonso Camboim

Mi ĉeestos la 100-an mondan kongreson de Esperanto en Francio (la unua en kiu mi partoprenos), sed mi antaŭvenigas ĉi tie mesaĝon kiun mi ŝatus direkti al ĉiuj, tie. Certe, la mesaĝo ne estos konsiderata de la plejmulto, ĉar mi estas nenio pli ol brazila esperantisto kiu insiste defendas, ke ni kunrespondecigu la naciajn registarojn pri la internacia lingvo. Jen la mesaĝo:

Karaj samideanoj,

La enhavo de mia parolo neniel tuŝas la temon de ĉi tiu kongreso. Plibone, eble ĝi neniam aperis kiel kongrestemo, ĉu en kongresoj de UEA, ĉu en kongresoj de TEJO, ekzemple.  Tial, mi komencas demandante al vi:  ĉu la temo “Interrilatiĝo inter la esperantaj asocioj kaj la naciaj registaroj” (aŭ io simila) foje estis kongrestemo, ene de 100 universalaj kongresoj de Esperanto? Se jes, kial rilate al ĝi aperis nenia konsekvenco en la movado? Se ne, kial ne?

Diskuti serioze ĉi tiun temon ebligus naskon, en UEA kaj en la Landaj Asocioj, de institucia politiko pri interrilatiĝo kun la registaroj; ebligus, samtempe, ke UEA kaj la landaj asocioj nasku almenaŭ departementojn por zorgi konstante pri tio (ĉar la registaroj ofte ŝanĝiĝas, same kiel la homoj kiuj okupas la registarajn postenojn).

Finfine, kiuj estas niaj kredoj pri Esperanto? Ĉu ni kredas ke ĝia kresko, laŭ ĝia historia kreskoritmo, kondukus ĝin al la statuso de efektiva internacia lingvo? Ĉu  ni kredas ke ia magia okazaĵo iam produktos eksplodan multobliĝon da esperantistoj en la mondo? Ĉu la oficialigo (aŭ almenaŭ la malmarĝenigo) de Esperanto ne interesas al ni? Ĉu ni povas atingi tion sendepende de la registaroj? Ĉu ni kredas, ke nia movado neniam havos sufiĉan forton por komenci ĉi tiun procezon de reklamacio, almenaŭ ĉe 10/20 registaroj aŭ 1/2 grupoj de nacioj? Ĉu ni esperas, ke la rezolucioj de Unesko pri Esperanto iel efikos sen nia sistema kaj insista reklamacio ĉe ĉiu aparta kunsubskribinta lando? Kion ni atendas?

En 2013, en Brazilo, ni komencis agon ĉe la brazila registaro, pere de malferma letero al la prezidentino Dilma Rousseff – kaj informis tion al UEA. En 2014, iuj samideanoj komencis ekspansii similan movadon al la aliaj 4 BRIKS-landoj… Tamen, same kiel en ĉi tiu lasta jarduo evidentiĝis (almenaŭ por mi), ke Esperanto iros nenien, se la esperantistoj ne estos pretaj dialogi kun la naciaj registaroj, iĝis ankaŭ evidente ke tiu dialogo devas esti planita kaj kunordigita de UEA, kune kun la esperantaj Landaj Asocioj. Se UEA ne povas aŭ ne volas plani kaj kunordigi tiun agadon por kunrespondecigi registarojn pri la neŭtrala internacia lingvo, tiu agado simple devas halti – mi opinias. Miaparte, mi jam decidis reveni al ĝi, nur post la agnosko kaj la kunrespondeciĝo de UEA pri ĝi. Mi kredas ke, nur tiel, ni povos agi sisteme kaj sinergie, kaj havi etan ŝancon ne fiaski.     

Ĉu UEA sin preparas por kontakti ŝtatestrojn? En Brics-landoj naciaj asocioj jam leteras

Antaŭ kelkaj tagoj, la prezidanto de Universala Esperanto-Asocio - UEA ricevis (kaj legis) la jenan proponon:

"Sugesto pri malneto de letero sendinda ĉiujare de UEA al ŝtatestroj

(Rimarko: La ideo estas, ke la letero estu sendita almenaŭ al la registaroj de la landoj kie la koncernaj landaj asocioj sin disponigu akompani/apogi la sinsekvaĵojn de la iniciato. Gravas substreki, ke la sendo de la letero estas nur la unua paŝo, kaj ke la lokaj esperantistoj devas zorgi, por ke la korespondaĵo alvenu efektive ĉe la manojn de la registo kaj/aŭ de ilia ĉefaj ministroj – precipe al tiu de Edukado kaj al la Kanceliero. Krom tio, la novaĵo devas esti alportita al la diversaj amas-komunikiloj, al la parlamentejo, ktp., kaj konkreta respondo (eĉ se nea) al tio proponita de la letero devas esti insiste serĉata. En Brazilo, ekde 2013 ĉi tiu itinero estas sekvata. Eĉ tiel, spite al la diversaj raportoj en la amas-komunikiloj kaj al pluraj kontaktoj kun aŭtoritatuloj de la Ekzekutiva kaj la Leĝdona povoj, oni ankoraŭ ne sukcesis elpreni el ili finan respondon. La letero de UEA, tamen, povas naski pli rapidajn rezultojn, ĉar ĝi devenas el la ĉefa institucio de la esperantismo kaj, plie, certe entenos aliajn gravajn subskribojn, kiel tiu de Unesko-reprezentanto.)

Malferma Letero
Al la Prezidenta Moŝto de .(lando) .........., (nomo) .........................

Sinjoro Prezidento,

Konsiderinte, ke ekzistas efika internacia lingvo, Esperanto (vera havaĵo de la homaro), planita antaŭ 127 jaroj kaj nuntempe parolata en pli ol 120 landoj, 70 el kiuj havantaj, kiel via lando, naciajn asociojn membriĝitaj al ĉi tiu monda institucio;

Konsiderinte, ke via lando subskribis du rezoluciojn de la Organizaĵo de la Unuiĝintaj Nacioj por la Eduko, la Scienco kaj la Kulturo - Unesko (ĝeneralaj konferencoj en Montevideo / Urugvajo, 1954, kaj en Sofia / Bulgario, 1985 - vidu Aneksaĵojn), ambaŭ formulitaj por rekoni la gravecon de Esperanto pri la rekta parola komunikado inter la popoloj kaj por instigi la membro-landojn pri ekenkonduko de Esperanto en iliajn eduksistemojn;

Konsiderinte, ke, post pli ol duono da jarcento, preskaŭ nenio estis farita de la naciaj registaroj pri produktado de fundamentoj por la oficiala instruado de la Internacia Lingvo, kiu daŭrigas kreski nur pro la klopodoj de senlacaj volontuloj, kiel multaj civitanoj de via lando;

Konsiderinte, ke via popolo, kiel cetere preskaŭ ĉiuj, elspezas tempon, penon kaj monon en studado de kelkaj privilegiaj fremdaj lingvoj, kies plej granda profito estas por kelkaj hegemoniaj landoj, anstataŭ por la efektiva homa komunikado;

Konsiderinte, fine, ke, se ĉiu registaro faras sian parton, promociante la instruadon de la sama dua lingvo, politike neŭtrala kaj logike planita, ĉiuj popoloj baldaŭe povos rekte interparoli kaj venki la komencan kaj lastan limon de la homa kominikado, kio ebligos la plenan utiligon de ĉiuj komunikaparatoj;

La Universala Esperanto-Asocio – UEA – institucio kiu kunordigas internacie la Esperanto-Movado, havanta konsultajn ritatojn kun Unesko kaj sidejita en.... ... Roterdamo, Nederlando (telefonnumero, ktp), kun apogo de Unesko kaj lande reprezentita de .....(nomo kaj datumoj de la esperanta landa asocio) petas al Viaj Moŝtoj ke la registaro de .... (koncerna lando):

1) komencu la procezon pri enkonduko de Esperanto en la oficialan eduksistemon de la lando: ĉu kreante eksterordinare centrojn por studo kaj esploro pri Esperanto en belletraj fakultatoj, celantaj la formadon kaj/aŭ la trejnadon de instruistoj, inkluzive per Instruado je Distanco; ĉu disvolvigante mallongtempajn aŭ longtempajn mekanismojn por enigi Esperanton kiel opcion ĉe la lernado de dua lingvo en mezlernejoj, ĉe fremdlingvaj ekzamenoj en universitatoj kaj ĉe aliaj publikaj konkursoj; ĉu produktante/ŝanĝante juran subtenon por tiu ĉi celo; ĉu kondukante aliajn taŭgajn agojn; kaj

2) klopodu formaligi partneraĵojn kun aliaj registaroj sentemaj al la bezono adopti ponto-lingvon neŭtralan, en internacia medio de miloj da intra- kaj eksternaciaj etnaj lingvoj, starante akordojn kun landkomunumoj al kiuj tiu lando apartenas, tiel ke la inkludprocezo pri Esperanto estu samtempa, kaj tial fortigita, en signifa nombro da landoj.

La esperanta propono kunirigi ĉiujn popolojn al la sama dua lingvo, estante tiu lingvo politike neŭtrala kaj logike planita, havigas al la homaro solvi je horizonto de kelkaj jardekoj problemon el inter tiuj plej praaj. Sufiĉas ĝin adopti, samkiel faras ĉiujare en siaj konferencoj miloj da esperantistoj, denaskaj parolantoj de 50/60 malsimilaj lingvoj: tie sufiĉas Esperanto. Kaj tio neniam dependis de iu ajn registaro – kial ne la registaroj kunrespondeciĝi pri tio ekde nun?

Sekve, kun certeco pri tio, ke la registaro estrita de vi ne permesos la daŭron de tiu plurjara neglektado de aliaj registaroj antaŭ tiel grava temo, kaj kun certeco pri tio, ke ĝi ne formetados al senpovaj volontuloj esperantistaj la devon zorgi pri vera Kultura Heredaĵo de la Homaro, UEA esperas aprobon al ĉi tiuj petoj, metiĝante je plena dispono ĉe Viaj Moŝtoj.

Roterdamo, la 18-a de aprilo de 2015.

........................... UEA-prezidanto)

............................. Unesko- Reprezentanto

.............................. Esperanto Landa Asocio – Prezidanto"

Kompreneble, la teksto estas nur ekzempla skizo. Sed la ideo, partnere kun la koncerna esperanta landa asocio, kontakti unuope la registarojn, invitante ilin kunrespondeciĝi pri la internacia lingvo Esperanto estas konsiderinda aglinio. Ĉu UEA antaŭenirigos ĝin? Ĉi tion ni ne scias. Sed en Brics-landoj, naciaj Esperanto-asocioj de almenaŭ du landoj jam sendis malferman leteron al ties registaroj: tiu de Brazilo (en 2013 - ĉi tiu retejo jam ĝin publikigis) kaj tiu de Rusio, ĵus sendita (kiun ni publikigas ĉi-sube). Jen ĝi: 

 

"MALFERMITA LETERO

(Traduko de la rusa fare de Aleksandro Mitin)

- Al Prezidento de Rusia Federacio V.V. PUTIN

- Al Ĉefministro de Rusia Federacio D.A. Medvedev

Altestimata Vladimir Vladimiroviĉ!

Altestimata Dmitrij Anatoljeviĉ!

Universala Esperanto-Asocio (UEA), reprezentanta la movadon de esperantistoj en pli ol 120 landoj, —

ankaŭ en Rusio pere de Rusia Esperantista Unio (REU), — kaj havanta konsultan statuson ĉe UNO kaj 

Unesko, kun granda intereso observas evoluon de kunagado de BRICS-landoj.

UEA subtenas egalrajtan, justan solvon de problemoj en sfero de lingva kaj interkultura komunikado, 

gardadon de kultura diverseco kaj senpera dialogo de popoloj el diversaj landoj. Ĉe UEA estas fondita 

speciala laborgrupo “Esperanto en landoj de BRICS”, kies celo estas interago kun organizoj kaj instancoj, 

agantaj kadre de BRICS, precipe por solvado de problemoj en komunika sfero.

Rusio nun envenis la vojon al ekonomia kaj politika sendependeco kaj firme gardas sian pozicion sur 

internacia areno. Antaŭ Rusia ekonomio staras la celo efektivigi substituon de importaĵoj. Nia lando 

konstruas egalrajtajn interrilatojn kun partneroj en la tuta mondo kaj celas rifuzi kalkuli pagojn en fremda 

valuto, precipe en usonaj dolaroj (USD) kaj eŭroj (EUR). 

Tamen ĝis nun restas same forta dependeco de la Okcidento — la lingva. Ne vane aperis la termino “lingva 

imperialismo”. Pro internacia statuso de angla lingvo, influo de anglalingvaj landoj al mondaj procezoj estas 

pli granda ol iliaj realaj ekonomia kaj politika pezoj. Neanglalingvaj landoj estas en profunde malegalaj 

kondiĉoj kontraŭ la anglalingvaj — tio koncernas tutan mondan informan spacon, kaj ankaŭ propagandon.

Rusia eduksistemo ĝis nun blinde sekvas normojn, altruditajn de ekstere, laŭ kiuj la sola lingvo por 

internacia komunikado estas la angla. Rezulte, dekoj da milionoj da rusianoj fakte restas sen ŝanco elekti, 

ili malŝparas multajn jarojn, fortojn kaj monon por ellerni sufiĉe komplikan lingvon. Sed, malgraŭ konstante 

kreskantaj investoj (ankaŭ la ŝtataj), la rezultoj restas afliktantaj — laŭ informo de la censo, okazinta en la 

jaro 2010, nur 5,5% de civitanoj konfirmis, ke posedas anglan lingvon en tiu aŭ alia nivelo. En Ĉinio kaj aliaj 

landoj de BRICS la situacio estas eĉ pli malbona. 

Foresto de komuna lingvo por komunikado estas unu el obstakloj por kunlaboro de BRICS-landoj. Estas 

paradokso, ke entreprenistoj de Rusio, Ĉinio, Brazilo k.a. nun estas devigitaj lerni anglan lingvon por havi 

eblecon komuniki unu kun la alia. Kune kun tio, la nivelo de posedo de angla lingvo en Ĉinio restas kutime 

malalta, kaj estas dubinde, ke ĝi plialtiĝos post la anoncita abolo de nepra enkonduka ekzameno pri angla 

lingvo en superaj lernejoj de Ĉina Popola Respubliko en la jaro 2020. Lernejanoj de Ĉinio lernas anglan 

lingvon dum 30 jaroj, sed post lernado 99% el ili ne uzas ĝin dum laboro, nek en propra vivo.

Tamen ekzistas efika solvo de ĉi tiu problemo — estas la lingvo Esperanto. Aperinta en Rusia Imperio 

antaŭ pli ol 120 jaroj, ĝi estas neŭtrala politike, agnoskita de aŭtoritataj internaciaj organizoj (inklude 

UNESCO), havas milionojn da adeptoj en la tuta mondo, unuecajn normojn (inklude lingvan ekzamenon laŭ 

postuloj de Eŭropa Unio). Perfekte ekposedi Esperanton eblas dum la jaro, kaj komencanta kurso kutime 

daŭras dum ne pli ol tri monatoj.

En Ĉinio Esperanto estas agnoskita kaj oficiale estas uzata sur registara nivelo. Internacia radiostacio de 

Ĉinio brodkastas esperante, en ĉi tiu lingvo estas eldonata registara Interret-revuo “El Popola Ĉinio”, regule 

aperas libroj en Eldonejo de Internaciaj Lingvoj, okazas Esperanto-kongresoj kaj forumoj. En Internacia 

Komerca kaj Ekonomia Fakgrupo ĉe UEA ĉinaj entreprenistoj-esperantistoj ankaŭ ludas ĉefajn rolojn. 

Ankaŭ nemalmulte de aktivaj esperantistoj estas en Brazilo kaj ĉe ni en Rusio.

Hodiaŭ niaj landoj havas unikan ŝancon forigi dependecon de ekstere kaj ekludi laŭ siaj reguloj, ankaŭ en 

sfero de lingva komunikado. Rusio kaj Ĉinio estas sufiĉe fortaj landoj kaj povas ne sekvi fremdajn 

direktivojn. Donu al civitanoj de niaj landoj lingvon simplan kaj facilan por lerni, kaj post kelkaj jaroj ni 

atingos principe novan nivelon de kunagado, precipe en ekonomio.

Ĉio ĉi tio estas absolute reala kaj postulas nur unu aferon: politikan volon. Enhavriĉa ag-plano por atingi la 

celon povas esti ellaborita de fakaj suborganizoj de Rusia Registaro kun labora helpo de ekspertoj, kion ni 

pretas kontribui plej serioze. Des pli, ni havas la liston de konkretaj proponoj, realigo de kiuj povos fari 

Esperanton same aŭ pli popularan en Rusio ol la angla lingvo. Tio serioze plialtigos la aŭtoritaton de Rusio 

en la mondo. Kaj la aldona impulso por interrilatoj inter popoloj de niaj landoj neeviteble pozitive influos al 

evoluo de nia ekonomio.

Kun estimo, Ĉertilov Miĥail Konstantinoviĉ,

- Vicprezidanto de la laborgrupo de UEA en Rusio

- Vicprezidanto de Rusia Esperantista Unio

Membroj de laborgrupo de UEA en Rusio:

- Belov S.L. (Tjumeno) - entreprenisto, Internacia Komerca kaj Ekonomia Fakgrupo ĉe UEA, 

prezidanto de la fonduso “Esperanto en Evoluo”

- Zajdman Je.S. (Jalto) - ĵurnalisto, Esperanto-centro de Respubliko Krimeo

- Maksimus D.A. (Simferopolo) - juristo, Esperanto-centro de Respubliko Krimeo

- Seguru V.I. (Moskvo) - politologo, vicprezidanto de REU

- Ŝilajeva O.N. (Glazov, Udmurtio) - ĉefinstruisto, membro de sciencista konsilio de Glazova Inĝenier-

Ekonomia Instituto (filio) de Iĵevska Ŝtata Teknika Universitato, komitatano de TEJO.

Suplementoj :

- Rezolucio de UNESKO, 1954

- Rezolucio de UNESKO, 1985

- Manifesto de Prago

- Broŝuro pri Esperanto"

Kunrespondecigi registarojn pri Esperanto - ĉu ni volas? ĉu ni povas? kiel?

La titolo supre, jen taŭga kaj urĝa temo por naciaj aŭ monda kongresoj de Esperanto. Kial ne? Post la propono de Brazila Esperanto-Ligo (BEL) - vidu la tutan tekston ĉi-sube - sendita en junio/2014 al Universala Esperanto Asocio (UEA), jam malfruas la ekdebatoj de la esperantistaro ĉirkaŭ tiu specifa temo, ĉu ĉe la kongresoj, ĉu ĉe aliaj forumoj. De tiuj debatoj dependas la stariĝo de kohera politiko fare de niaj organizaĵoj pri la rilatoj de la E-movado kun la naciaj registaroj. Ĉu ni ne necesas tion? Kial tion ni ne amplekse debatas?

Se, hazarde, mankas scio eĉ pri la citita propono, ekzemple, jen ni montras ĝian tekston, simpatie ricevita de la nuna UEA-prezidanto, kiu certe iam eĥos ĝin (la apero de "esperanto-en-brics-landoj@yahoogroups.com" estas la unua eĥo):

"Propono de Brazila Esperanto-Ligo (BEL)

al Universala Esperanto-Asocio (UEA)

Sinjoro Mark Fettes, prezidanto de Universala Esperanto-Asocio,

Laŭ tio, kio estas publikigita de la revuo Brazila Esperantisto n-ro 346 de septembro/2013 kaj de la retejoj www.esperanto.org.br kaj www.esperanto-bilinguismo-suficiente.com, Brazila Esperanto-Ligo (BEL) transdonis al la registaro de Brazilo en la 19-a de junio/2013 (ĉemane) kaj en la 12-a de septembro/2013 (ree perpoŝte) Malfermitan Leteron (vd. aneksaĵon), kiu enhavas du peticiojn kaj projekton al la registaro. Al tiu letero estas aneksitaj: 1-e La rezolucioj de Unesko favore al Esperanto (1954 kaj 1985); 2-e Manifesto de Prago de la Movado por la Internacia Lingvo Esperanto; 3-e La broŝuro "Malkovru Esperanton" kaj 4-e La projekto Laborgrupo Esperanto ("Ĉelo-projekto").

Ekde tiam okazadas evoluoj de tiu ago, kiel la transsendo de la letero farita de la Prezidantejo de la Respubliko al la Ministerio pri Edukado, kaj niaj klopodoj, kun apogo de politikistoj, por ke subteniĝu la dialogo inter esperantistoj kaj la publikaj agentoj.

Ni emfazas, ke la letero implicas sisteman agadon de la Esperanto-movado, precipe pritraktantan la rilatojn inter Esperanto kaj registaroj. Admoninte, ke la registaro de la lando ekalprenu minimuman respondecon pri Esperanto (kiel posedaĵo de la homaro kaj rimedo, disponebla kaj demokratia, por internacia komunikado), kaj petinte, ke tiu registaro pionire proponu al aliaj registaroj fari la samon, brazilaj esperantistoj indikas, ke similaj peticioj estas farataj de alilandaj esperantistoj al siaj registaroj. Tio estas, en nia propono estas antaŭsupozite, ke aliaj registaroj ĉirkaŭ la mondo estas/estos instigitaj samdirekten, almenaŭ en proksimume 70 landoj, kiuj havas landajn asociojn almembrigitajn al UEA.

Jen venas la propono de BEL al UEA. Por pligrandigi la eblecon, ke tiu iniciato sukcesos en Brazilo, kaj por ke ĝi nasku sinergion favore al la tuta Esperanto-movado, ni proponas, ke UEA konduku al ĉiu Landa Asocio tiun ideon pri la esperantistoj peticii al la registaroj de siaj respektivaj landoj, laŭ la ekzemplo de la brazila iniciato kun taŭgaj lokaj adaptigoj.

En la brazila kazo tio, kio estis intencita kiel la komenco de la procezo, estas, ke la registaro kreu laborgrupon, formita de funkciulaj esperantistoj, kiuj estus invitotaj asesori la Ministerion de Edukado en produktado de publikaj politikoj pri la instruado de Esperanto. En aliaj landoj tamen oni povas proponi tion, kio al la lokaj esperantistoj ŝajnas farebla, tiamaniere, ke startiĝu/plivastiĝu la procezo de formaligo de la instruado de Esperanto.

Tiu estas la propono, perfekte ĝustigita al la areo Kunordigo de la Strategia Laborplano 2013/2017 de UEA. Artikolo titoligita "Esperanto kaj registaroj - Unu defendo", publikigita en la 14-a de aprilo/2014 en la retejo www.esperanto-bilinguismo-suficiente.com, alvokas la esperantistaron pripensi serioze kaj sentime tiun agadkampon.

Kiel simpla unua paŝo ni proponas peti de la landaj asocioj adapti la brazilan Malfermitan Leteron al la registaroj de siaj landoj, ĉefe ĉar la plimulto de tiuj landoj certe subskribis kiel Brazilo la rezoluciojn de Unesko. La ĉefdelegitoj de UEA povas grave roli en tiu paŝo kaj same la revuo Esperanto, en kiu povas aperi la originala letero kaj aliaj instrukcioj kaj niaj evoluoj, estante grava ilo por kunordigi kaj kunigi niajn asociojn kaj membrojn. BEL estas je dispono por helpi je tiu kunordiga agado de UEA.

Nome de la brazila movado kaj respektoplene,

Evandro Ferreira de Avellar

Prezidanto - Brazila Esperanto-Ligo"